Inspiratiecase: Kwistbeek; een beekdal met kansen
Auteur: Sabine van Wylick
Wat is het thema?
Verschillende thema’s spelen een rol bij de participatie van dit project:
Hoe zet je de participatie op voor een integrale gebiedsontwikkeling?
Project is samen doorlopen door twee overheden (waterschap en gemeente) en groep betrokken inwoners. Welke afspraken maak je onderling?
We hebben geëxperimenteerd met een online participatieplatform. Hoe zet je dat goed in?
Wat is de doelstelling van het project?
De Limburgse Kwistbeek stroomt tussen de plaatsen Helden en Baarlo. Na hevige regenval is er sprake van wateroverlast. Waterschap Limburg had samen met de gemeente Peel en Maas de doelstelling om samen met inwoners, ondernemers en andere betrokkenen de wateroverlast aan te pakken maar ook de kwaliteiten van het gebied te versterken. Vanuit de gemeente was het doel om een omgevingsplan op te stellen vanuit de nieuwe Omgevingswet. Participatie is een belangrijk onderdeel bij de nieuwe Omgevingswet en we wilden als één overheid fungeren. Het was dus belangrijk verder te kijken dan alleen de wateroverlast. Alles staat in het gebied met elkaar in verbinding. Het is daarmee een echte integrale gebiedsontwikkeling.
Wat is het participatievraagstuk?
Ik was gedurende een periode voor het waterschap betrokken bij de participatie van dit project. We wilden het thema wateroverlast koppelen aan andere thema’s die relevant zijn in het gebied. De vragen die we in de omgeving wilden stellen, waren dan ook met name gericht op hoe we het gebied nog meer konden versterken dan alleen met het aanpakken van de wateroverlast. We vonden het belangrijk om vanuit de inwoners te denken, want we deden het natuurlijk voor hen.
Wat waren de uitdagingen?
De belangrijkste uitdagingen voor de participatie waren:
Er was een groot aantal stakeholders betrokken met een grote diversiteit. Hoe neem je die allemaal goed mee in het proces?
De werkprocessen van gemeente en waterschap verschilden soms sterk van elkaar. Hoe stem je alles goed op elkaar af?
Hoe zorg je ervoor dat al je stakeholders het online participatieplatform gaan gebruiken?
Hoe heb je het aangepakt?
Het was een gebiedsproces waarin waterschap, gemeente en een groep betrokken inwoners van begin tot eind gezamenlijk opgetrokken. Dorpsoverleggen waren vertegenwoordigd om ook mensen vanuit het gebied mee te laten denken. Het gebiedsproces hebben we als volgt ingericht:
Kerngroep (vertegenwoordigers van het projectteam gemeente en waterschap)
Procesgroep (uitgebreider projectteam plus vertegenwoordigers van de dorpsoverleggen)
Verschillende werkgroepen met inwoners erbij die per thema aan de slag gingen
Streekbijeenkomsten voor iedereen die in dit gebied woont, werkt, recreëert, eigendom heeft.
Digitaal platform / Nieuwsbrief voor alle communicatie en online participatie
Werkgroepbijeenkomsten en veldbezoeken
Informatieavonden
Inzet van een maptable tijdens avonden (digitale tafel met grote kaart van het gebied)
Video’s vanaf de uitvoeringsfase
Binnen Waterschap Limburg is een online platform opgezet om te experimenteren met online participatie. De gemeente omarmde het platform vanaf het begin. Beide partijen waren beheerder van het platform.
Kenmerkend voor het platform was dat alles openbaar te lezen was. Als je echt online mee wilde doen, moest je eerst een account aanmaken. Het platform omvatte:
Landingspagina met omschrijving en contactpersonen
Nieuws met link aanmelden nieuwsbrief
Aparte ruimtes voor de werkgroepen waar zij hun documenten konden neerzetten
Interactieve kaart waar mensen zelf hun idee op de kaart konden zetten
Vragen en antwoorden
Agenda met bijeenkomsten
Relevante documenten
Wat heeft de participatie opgeleverd?
We hebben door de participatie een breed gedragen plan kunnen opzetten. De nauwe samenwerking tussen waterschap en gemeente heeft de onderlinge band versterkt en we hebben bij elkaar in de keuken mogen kijken, waarbij we ook de direct betrokken inwoners goed meegenomen hebben.
Er is veel aandacht geweest voor het gebied, het traject heeft het gebied echt op de kaart gezet! Het project is nu klaar, er is een robuust en klimaatbestendige Kwistbeek gerealiseerd, waardoor de kans op wateroverlast nu zeer klein is. Daarnaast is het gebied versterkt en de leefbaarheid verbeterd.
Wat zijn de lessons learned?
Het was lastig voor inwoners om over andere thema’s te praten dan over water, aangezien de wateroverlast voor hen het grootste thema was.
De werkwijzen tussen gemeente en waterschap verschillen sterk van elkaar. Hiervan hebben beide partijen veel geleerd, we hebben nu meer begrip voor elkaars processen.
Het is belangrijk een goede afstemming/communicatie te hebben met andere projecten die lopen in het gebied. Daardoor kun je alles beter op elkaar afstemmen.
Het bleek een succes om vertegenwoordiging van de dorpsoverleggen in de procesgroep te zetten.
Het online platform werkte vooral als aanvulling van bestaande communicatiemomenten en acties om iedereen op de hoogte te houden. Juist ook het fysieke contact werd gewaardeerd. Om mensen echt online aan het participeren te krijgen, was lastig. Het aanmaken van een account ervaarden sommigen als een drempel en een aantal vond het niet heel gebruiksvriendelijk. De digitale kaart werd wel ingevuld maar daar moesten we zelf veel energie in steken om mensen zover te krijgen. Alleen als ze zelf hun naam erbij vermeldden, konden we zien wie de punt op de kaart gezet had en was te achterhalen wat iemand ermee bedoelde.
De voorwaarden om een online participatieplatform te laten slagen zijn wat ons betreft:
Veel energie steken in de promotie ervan
Het platfom als enige middel inzetten waar alle informatie te vinden is, zo zijn mensen verplicht om erheen te gaan
Hulp bieden aan digibeten, liefst geen account laten aanmaken
Voldoende grootte van de stakeholdersgroep
Flink aanjagen: informatie erop zetten na iedere bijeenkomst (actief zijn op het platform)
Verleiden om naar het platform te gaan: vanuit je nieuwsbrief doorlinken naar het platform
Tips voor een goed gebiedsproces:
Betrek stakeholders bij de inrichting van het participatieproces. Vraag hoe zij betrokken willen worden
Maak inhoudelijk betrokkenen deelgenoot van je planning
Steek energie in de relatie met je stakeholders
Ga ter plaatse kijken en maak gebruik van de kennis in het gebied
Inloopbijeenkomsten werken goed, je hebt hier 1 op 1 contact met de betrokkenen
Plan ruim voldoende tijd in voor je gebiedsproces
Maak contact opnemen laagdrempelig met vaste aanspreekpunten en heldere contactgegevens
Zorg voor zichtbare bestuurlijke betrokkenheid
Richt een online participatieplatform laagdrempelig in
Maak voor je project een heldere organisatiestructuur met een mix van rollen
Blijf informeren, ook als er niets te melden valt. Vertel dan over het proces, waar je mee bezig bent
Op de hoogte blijven van nieuwe inspiratiecases? Meld je aan voor de Partispiratie Updates!
Ook een interessante case? Deel hem via het platform!